ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟΝ ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ 2023 (Ν.4738/2020)

Ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός υπόσχεται διαγραφές και ρύθμιση οφειλών έως 240 δόσεις για Δημόσιο και Ασφαλιστικά ταμεία και έως 420 δόσεις για οφειλές σε Τράπεζες και Διαχειριστές δανείων.

Κάθε αρχή και δύσκολη…

Αν και η διαδικασία του Εξωδικαστικού Μηχανισμού λειτουργεί από την 1η Ιουνίου 2023, το πρώτο διάστημα της λειτουργίας της αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα και καθυστερήσεις καθώς και την δυσπιστία των οφειλετών, ωστόσο τον τελευταίο διάστημα φαίνεται πως η διαδικασία αυτή να αρχίζει να κερδίζει την εμπιστοσύνη των οφειλετών είτε πρόκειται για επιχειρήσεις, ελεύθερους επαγγελματίες αλλά και φυσικά πρόσωπα.

Τα επίσημα στοιχεία της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους για τον μήνα Ιούλιο,  είναι ενδεικτικά της μεταστροφής του κλίματος, καθώς μιλούν για 931 νέες επιτυχείς ρυθμίσεις που αντιστοιχούν σε € 0,3 δις, ενώ στο σύνολο οι επιτυχείς ρυθμίσεις φτάνουν τις 7.257 που αντιστοιχούν σε ρυθμίσεις € 2,65 δις οφειλών.

Ποιες είναι όμως οι πρόσφατες αλλαγές που υπόσχονται να βελτιώσουν την διαδικασία και τα αποτελέσματα του Εξωδικαστικού Μηχανισμού του νόμου 4738/2020 ;

Οι νέες αλλαγές ως προς την Διαδικασία του Εξωδικαστικού Μηχανισμού του νόμου 4738/2020 που έχουν σκοπό να την κάνουν ποιο ελκυστική στους οφειλέτες, θεσμοθετήθηκαν με τον νόμο 5024/2023 (άρθρα 39 έως 43) καθώς και με τις υπουργικές αποφάσεις υπ’ αρ. 40953 & 40992.

Υποχρέωση δήλωσης λόγου απόρριψης της αίτησης από τους Χρηματοδοτικούς Φορείς.

Μέχρι πρότινος, οι χρηματοδοτικοί φορείς δεν ήταν υποχρεωμένοι να δηλώνουν τον λόγο απόρριψης μιας αίτησης προς ρύθμιση, όταν απέρριπταν μία αίτηση για τις περιπτώσεις που η προτεινόμενη ρύθμιση από το υπολογιστικό εργαλείο του νόμου, δεν τους ευνοούσε.

Για παράδειγμα, για ένα δάνειο που εξασφαλίζεται μερικώς ή ολικώς με ένα ακίνητο καλής εμπορικής αξίας, η Τράπεζα ή ο Διαχειριστής δανείων θα προτιμήσει να ρευστοποιήσει το ακίνητο μέσω πλειστηριασμού και να εισπράξει σήμερα την αξία του, παρά να συναινέσει σε μία λύση ρύθμισης έως 420 δόσεων (35 έτη) με ότι αυτό σημαίνει από άποψη ρίσκου αθέτησης της ρύθμισης για τον ίδιο.

Από την άλλη πλευρά, η άρνηση του πιστωτή να συναινέσει σε ρύθμιση οφειλών, μπορεί να αποτελέσει επιχείρημα για τον οφειλέτη στο δικαστήριο, ώστε να επικαλεστεί καταχρηστική συμπεριφορά του πιστωτή του και ταυτόχρονα να υποστηρίξει ότι ο ίδιος είναι καλόπιστος (δηλ, όχι στρατηγικός κακοπληρωτής) και ότι επιθυμεί να βρεθεί λύση για την αποπληρωμή των οφειλών του, πάντα βάσει της οικονομικής του δυνατότητας.

Κάποιες από τις ποιο συχνές αιτιολογίες απόρριψης είναι οι, «Επαρκής οικονομική δυνατότητα ή/και περιουσία για την εξόφληση των οφειλών», «Ανεπαρκής οικονομική δυνατότητα ενεχομένων/αντικειμενική αδυναμία εξυπηρέτησης της αιτούμενης ρύθμισης», «Μη συμμετοχή όλων των ενεχομένων (συνοφειλετών ή/και εγγυητών)» κ.α.

Σημειώνεται τέλος, ότι έχει προστεθεί σχετική καρτέλα στη αίτηση του οφειλέτη, η οποία τιτλοφορείται «ψηφοφορία» από όπου φαίνεται ο λόγος απόρριψης για τον κάθε πιστωτή.

Μείωση του επιτοκίου, για τις ρυθμίσεις οφειλών με το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης.

Μία ιδιαίτερα σημαντική αλλαγή που έχει να κάνει με την επιβάρυνση των τόκων που θα κληθεί να πληρώσει ο οφειλέτης κατά την διάρκεια της ρύθμισης, είναι αυτή της μείωσης του επιτοκίου για τις ρυθμίσεις με το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, βάσει των υπ’ αρ. 40953 και 40992 υπουργικών αποφάσεων.

Ειδικότερα, ο οφειλέτης θα επιβαρύνεται πλέον με σταθερό επιτόκιο 3%, όταν μέχρι πρότινος το επιτόκιο ήταν κυμαινόμενο ίσο με Euribor 3ήνου + 5% περιθώριο, δηλαδή τελικό επιτόκιο κοντά στο 9% (!!!) σήμερα.

Σημειώνεται, ότι η συγκεκριμένη αλλαγή οδηγεί σε σημαντική μείωση των τόκων που θα προκύψουν από την ρύθμιση, ενώ θα ισχύσει και για τις ρυθμίσεις που έχουν ήδη εγκριθεί – υλοποιηθεί μέσω της πλατφόρμας του Εξωδικαστικού Μηχανισμού.

Έκπτωση στο σύνολο των ανεξόφλητων τόκων σε περίπτωση ολικής προεξόφλησης της ρύθμισης με τους Δημόσιους φορείς

Στη μείωση του επιτοκίου ρύθμισης για οφειλές προς τους Φορείς του Δημοσίου, έρχεται να προστεθεί και η δυνατότητα έκπτωσης των τόκων στη περίπτωση ολικής προεξόφλησης της ρύθμισης.

Για παράδειγμα, εάν ένας οφειλέτης έχει προβεί σε 20ετή ρύθμιση των οφειλών του με το Δημόσιο, μπορεί στα 5 έτη της ρύθμισης (ή σε οποιοδήποτε άλλο έτος κατά την διάρκεια) να προεξοφλήσει το σύνολο της οφειλής, «γλυτώνοντας» του τόκους που θα πλήρωνε από το 5ο έως το 20ο έτος της ρύθμισης.

Η συγκεκριμένη δυνατότητα, θα δίνεται και για τις ρυθμίσεις των οφειλετών, που έχουν ήδη υλοποιηθεί μέσω της πλατφόρμας.

Δυνατότητα εξαίρεσης ρυθμισμένων δανείων

Μια εξίσου σημαντική αλλαγή, που έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή, είναι η δυνατότητα του οφειλέτη να εξαιρέσει από την διαδικασία της αίτησης του Εξωδικαστικού, δάνεια που έχει ήδη ρυθμίσει.

Μέχρι πρότινος, συνέβαινε το εξής παράλογο. Ο οφειλέτης καλούταν να αποδεχτεί την προτεινόμενη ρύθμιση της πλατφόρμας του Εξωδικαστικού Μηχανισμού, που αφορούσε τόσο ρυθμισμένα όσο και αρρύθμιστα δάνεια. Έτσι, υπήρχαν περιπτώσεις όπου ο οφειλέτης υποχρεούνταν να αποδεχτεί την αντικατάσταση ρυθμίσεων που πρότεινε η πλατφόρμα του Εξωδικαστικού, σε ήδη ρυθμισμένα δάνεια (των οποίων η ρύθμιση τηρούνταν) με λιγότερο ευνοϊκούς όρους, για να μπορέσει να ρυθμίσει και τις υπόλοιπες οφειλές του, τόσο προς χρηματοδοτικούς φορείς αλλά και προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης.

Ωστόσο, για να μπορέσει ο οφειλέτης να εξαιρέσει κάποιο ήδη ρυθμισμένο δάνειο του, θα πρέπει η δόση που θα προκύψει από το υπολογιστικό εργαλείο της πλατφόρμας σε σχέση με την δόση που πληρώνει στη υφιστάμενη ρύθμιση του, να μην αποκλίνει σε ποσοστό μεγαλύτερο του 15%.

Βέβαια, εάν λάβει κανείς υπόψη του ότι το υπολογιστικό εργαλείο προτείνει λύσεις χωρίς περίοδο χάριτος ή πάγωμα τόκων για συγκεκριμένη χρονική περίοδο, σε αντίθεση με πολλές από τις ρυθμίσεις που προτείνονται και υλοποιούνται από τις Τράπεζες και τους Servicers εκτός της διαδικασίας του Εξωδικαστικού, τότε μπορεί να αντιληφθεί ότι η απόκλιση άνω του 15% θα είναι συχνή, με αποτέλεσμα πολλές φορές, τα ρυθμισμένα δάνεια να μην μπορούν να εξαιρεθούν.

Μένει να δούμε στη πράξη την εφαρμογή του μέτρου αυτού καθώς και τυχόν διορθωτικές κινήσεις που γίνουν στη πορεία για την βελτίωση του.

Δυνατότητα ρύθμισης οφειλών υπέρ τρίτων

Μέχρι πρότινος, οι οφειλέτες μπορούσαν να ρυθμίσουν οφειλές μόνο υπέρ Χρηματοδοτικών φορέων, Δημοσίου και Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης.

Πλέον, γίνεται δυνατή και η ρύθμιση οφειλών υπέρ τρίτων που βεβαιώνονται και εισπράττονται από το Δημόσιο (π.χ. οφειλές προς Δήμους).

Εντάσσονται και οι οφειλές, που αντιστοιχούν σε ένα μόνο Χρηματοδοτικό Φορέα

Προηγουμένως, ο οφειλέτης που διατηρούσε άνω του 90% των συνολικών οφειλών προς Χρηματοδοτικούς φορείς, Δημόσιο και Ασφαλιστικά ταμεία σε ένα μόνο χρηματοδοτικό φορέα, δεν μπορούσε να υποβάλει αίτηση στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό. Πλέον, ο περιορισμός αυτός δεν ισχύει και ο οφειλέτης μπορεί να ρυθμίσει τις οφειλές του με μόνη  προϋπόθεση να ξεπερνούν το ποσό των € 10.000.

Τα κινητά περιουσιακά στοιχεία, θα αποτιμώνται από πιστοποιημένο εκτιμητή του Υπουργείου Οικονομικών, εφόσον υπερβαίνουν την αξία των € 50.000 από τις € 10.000 που ήταν προηγουμένως.

Μία σημαντική αλλαγή που σχετίζεται με το κόστος που θα επωμισθεί ο οφειλέτης, καθώς η εκτίμηση από πιστοποιημένο εκτιμητή του υπουργείου οικονομικών, κοστίζει.

Με αυτή την τροποποίηση, ο οφειλέτης «γλυτώνει» με μία απλή υπεύθυνη δήλωση, την υποχρέωση να προσκομίσει εκτίμηση από πιστοποιημένο εκτιμητή για κινητά αξίας έως € 50.000 (από €10.000 που ήταν προηγουμένως). Στη πράξη μάλιστα, η αξία που δηλώνεται στη υπεύθυνη δήλωση δεν ελέγχεται από τους πιστωτές, εκτός και εάν πρόκειται για περίπτωση που «βγάζει μάτι».

Η μόνη κατηγορία οφειλετών που περιορίζεται ως προς την δήλωση της αξίας για τα κινητά περιουσιακά στοιχεία, είναι οι εταιρείες που τηρούν διπλογραφικά βιβλία (γ’ κατηγορίας) (π.χ. Α.Ε., Ε.Π.Ε, ΙΚΕ κ.α.), καθώς από τους ισολογισμούς τους, προκύπτει εάν η αξία των κινητών τους υπερβαίνει το όριο των € 50.000.

Δυνατότητα ρύθμισης οφειλών από κληρονομική διαδοχή

Προηγουμένως, η διαδικασία του Εξωδικαστικού Μηχανισμού εξαιρούσε την ρύθμιση οφειλών προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης που προέρχονταν από κληρονομική διαδοχή γιατί τα χρέη . Για παράδειγμα, τις οφειλές που κληρονομούσε ένας γιός ή μία κόρη από τον πατέρα ή την μητέρα του που είχε αποβιώσει, δεν μπορούσε να τις ρυθμίσει αν και τις όφειλε. Πλέον, αν και μπορεί πλέον να τις ρυθμίσει με μία μακροπρόθεσμη ρύθμιση (έως 240 δόσεις) με δυνατότητα διαγραφών, αντί μίας βραχυπρόθεσμης ρύθμισης (24 δόσεις) που θα λάβει, εάν προβεί στη ρύθμιση τους απευθείας με την εφορία ή τον ΕΦΚΑ.  

Δυνατότητα ρύθμισης βεβαιωμένων οφειλών προς το Δημόσιο νομικού προσώπου που έχει τεθεί σε λύση ή εκκαθάριση

Πλέον δύναται η δυνατότητα ρύθμισης βεβαιωμένων οφειλών προς το Δημόσιο, εταιρειών που βρίσκονται σε λύση ή εκκαθάριση.

Μέχρι πρότινος, η δυνατότητα ρύθμισης των οφειλών των εταιρειών που βρίσκονταν σε λύση ή εκκαθάριση μέσω του Εξωδικαστικού (με ότι αυτό σημαίνει ως προς την διάρκεια της ρύθμισης) δεν ήταν δυνατή. Η μόνη εναλλακτική που υπήρχε, ήταν η επαναφορά του νομικού προσώπου σε λειτουργία, ώστε στη συνέχεια η εταιρεία να υποβάλει την αίτηση ως ενεργή εταιρεία.

Πλέον, δίνεται η δυνατότητα η αίτηση να υποβληθεί από τρίτο πρόσωπο που ευθύνεται εις ολόκληρον για τις οφειλές του υπό εκκαθάριση προσώπου, όπως ο ομόρρυθμος εταίρος μίας Ο.Ε. ή Ε.Ε. ή μέλος Δ.Σ. κλπ.  

Επικοινωνήστε μαζί μας για την περίπτωση σας.

Επισκεφθείτε την Αρθρογραφία, για περισσότερα θέματα σχετικά με την ρύθμιση οφειλών.

Επικοινωνία