ΤΑ ΠΡΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΕΥΑΛΩΤΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΗ
Η ιδιότητα του «ευάλωτου οφειλέτη» έχει τη δυνατότητα να αποτρέψει τον πλειστηριασμό της κύριας κατοικίας ενός οφειλέτη και να αναγκάσει τους πιστωτές του να προχωρήσουν σε συνολική ρύθμιση των οφειλών του.
Σκοπός του άρθρου είναι να διευκρινηστούν ποια τα κριτήρια για να αποκτήσει κάποιος την ιδιότητα του ευάλωτου οφειλέτη, καθώς και σε ποιες περιπτώσεις η ιδιότητα αυτή μπορεί να του φανεί πολύτιμη.
Ποιος θεωρείται «ευάλωτος οφειλέτης»;
Για να χαρακτηρισθεί κάποιος ως ευάλωτος ένας οφειλέτης, θα πρέπει να τηρεί συγκεκριμένα κριτήρια.
Εισοδηματικό κριτήριο
Το συνολικό ετήσιο εισόδημα για ένα μονοπρόσωπο νοικοκυριό δεν μπορεί να υπερβαίνει τις €7.000, προσαυξανόμενο κατά €3.500 για κάθε επιπλέον μέλος του νοικοκυριού με ανώτατο όριο τις €21.000 ετησίως.
Περιουσιακά κριτήρια
Ακίνητη περιουσία: Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού όπως καθορίζεται από τον ΕΝΦΙΑ, δεν μπορεί να υπερβαίνει συνολικά το ποσό των 120.000 ευρώ για ένα μονοπρόσωπο νοικοκυριό, προσαυξανόμενη κατά 15.000 ευρώ για κάθε πρόσθετο μέλος του νοικοκυριού, μέχρι το ανώτατο όριο των 180.000 ευρώ.
Περιουσιακό τεκμήριο: Τα όρια των καταθέσεων για κάθε τύπο νοικοκυριού καθορίζονται ως εξής:
• Μονοπρόσωπο νοικοκυριό: 7.000 ευρώ
• Νοικοκυριό αποτελούμενο από δύο μέλη: 10.500 ευρώ
• Νοικοκυριό αποτελούμενο από τρία μέλη: 14.000 ευρώ
• Νοικοκυριό αποτελούμενο από τέσσερα μέλη: 17.500 ευρώ
• Νοικοκυριό με 5 μέλη και πάνω: 21.000 ευρώ
Ευάλωτος οφειλέτης & Εξωδικαστικός μηχανισμός
Ο νόμος 5072/2023 εισήγαγε σημαντικές αλλαγές και βελτιώσεις στον εξωδικαστικό μηχανισμό, κάποιες από τις οποίες αφορούν και τον «ευάλωτο οφειλέτη».
Ειδικότερα:
- Για τον οφειλέτη που πληροί τα κριτήρια του ευάλωτου και έχει εκδώσει την Βεβαίωση ευάλωτου οφειλέτη – Gov.gr η οποία έχει διάρκεια 3 μηνών, οι πιστωτές (τράπεζες & servicers-funds) είναι υποχρεωμένοι να αποδεχθούν την παραγόμενη πρόταση ρύθμισης γνωστή ως «αντιπρόταση των πιστωτών» (του άρθρου 71 παρ. 2Α του ν. 4738/2020).
- Ο ευάλωτος οφειλέτης, απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής προκαταβολής (ακόμη και εάν έχει επιβληθεί κατάσχεση και έχει προγραμματιστεί πλειστηριασμός στο ακίνητο του), για ρύθμιση που προκύπτει από το υπολογιστικό εργαλείο του νόμου.
- Ο ευάλωτος οφειλέτης, δεν θα λάβει πρόταση ρύθμισης μόνο για τις οφειλές που είναι κύριος οφειλέτης αλλά και για τις οφειλές στις οποίες είναι εγγυητής, ανεξάρτητα από το άν ο κύριος φειλέτης είναι ιδιώτης ή επιχείρηση.
- Ο ευάλωτος οφειλέτης μπορεί να λάβει ενίσχυση ποσού από 70 έως 210 ευρώ σε μηναία βάση για την αποπληρωμή δανείου που εξασφαλίζεται με την κύρια κατοικία του, εφόσον τηρούνται οι όροι του άρθρου 28 του ν. 4738/2020.
Ευάλωτος οφειλέτης & Πτώχευση
Όταν ένας ιδιώτης αιτείται την πτώχευση του λόγω αδυναμίας εξυπηρέτησης των οφειλών του προς Τράπεζες, Servicers, δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία, αυτό συνεπάγεται με την ρευστοποίηση της περιουσίας του συμπεριλαμβανομένης της κύριας κατοικίας του, που με την κήρυξη της πτώχευσης, θα αποτελεί μέρος της πτωχευτικής περιουσίας.
Στην περίπτωση του ευάλωτου οφειλέτη, η κύρια κατοικία δεν είναι απαραίτητο να πωληθεί, καθώς ο πτωχός μπορεί να ζητήσει τη μεταβίβαση της κύριας κατοικίας του στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης (ο οποίος μέχρι σήμερα δεν έχει συσταθεί), και να διατηρήσει την κατοχή της καταβάλλοντας ενοίκιο για διάρκεια μέχρι 12 ετών, με την δυνατότητα της επαναγοράς του ακινήτου στο τέλος της 12ετίας ή και νωρίτερα.
Για να ενεργοποιηθεί η μεταβίβασης της κύριας κατοικίας στον φορέα, ο οφειλέτης θα πρέπει εντός 60 ημερών από την ημερομηνία δημοσίευσης της απόφασης περί κήρυξης της πτώχευσης, να υποβάλει αίτηση βάσει της προβλεπόμενης διαδικασίας (άρθρο 219 του ν. 4738/2020). Μάλιστα ο οφειλέτης μπορεί να λαμβάνει και στεγαστικό επίδομα, κατά τη διάρκεια της μίσθωσης της κατοικίας του, το οποίο και καταβάλλεται απευθείας στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης.
Τι γίνεται με το ακίνητο μου, μέχρι να συσταθεί ο Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης;
Το εύλογο βέβαια ερώτημα που προκύπτει, είναι τι γίνεται με το ακίνητο του ευάλωτου οφειλέτη, μέχρι να συσταθεί ο φορέας εκείνος που θα του το μισθώσει έως 12 έτη και θα του δίνει την δυνατότητα να το επαναγοράσει στο τέλος της περιόδου.
Μέχρι να συσταθεί ο συγκεκριμένος φορέας, έχει δημιουργηθεί το ενδιάμεσο τη σύσταση του ως άνω Φορέα, ο ευάλωτος οφειλέτης μπορεί να ζητήσει την ένταξή του στο ενδιάμεσο πρόγραμμα κρατικής στήριξης, που ισχύει έως τον Μάρτιο του 2025 (άρθρο 104 του ν. 5072/2023), σύμφωνα με το οποίο μπορεί να ανασταλεί η εκποίηση της κύριας κατοικίας του πτωχού μέχρι τη μεταβίβασή της στον Φορέα (όταν αυτός συσταθεί) με την καταβολή μηνιαίας δόσης η οποία υπολογίζεται με το ποσοστό 3,5% επί της αξίας της κύριας κατοικίας, βάσει της αξίας από το την τελευταία πράξη προσδιορισμού του ΕΝΦΙΑ, διαιρούμενη διά δώδεκα.
Για παράδειγμα, εάν η κύρια κατοικία στη δήλωση του τελευταίου ΕΝΦΙΑ έχει αξία € 100.000 τότε η μηνιαία δόση που θα κληθεί να πληρώνει ο πτωχός θα είναι ίση με € 291,66 (100.000*3,5%/12). Μέρος από το ποσό αυτό, θα καταβάλλεται από το Δημόσιο, δηλαδή από € 70 έως € 210, ανάλογα με την σύνθεση του νοικοκυριού του πτωχού.
Ευάλωτος οφειλέτης & Αναγκαστική εκτέλεση κατά της κύριας κατοικίας του
Ομοίως με την περίπτωση της πτώχευσης, ο «ευάλωτος οφειλέτης» σε σχέση με τον απλό οφειλέτη, απολαμβάνει περισσότερα προνόμια στη περίπτωση που επισπεύδεται σε πλειστηριασμό η κύρια κατοικία του.
Ειδικότερα, μπορεί να ζητήσει την μεταβίβαση της κατοικίας του στον φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης, ώστε να το μισθώσει έως 12 έτη, με την δυνατότητα επαναγοράς, βάσει της διαδικασίας όπως αναφέρθηκε ανωτέρω.
Μέχρι την σύσταση του συγκεκριμένου φορέα, ο οφειλέτης μπορεί να ενταχθεί στο ενδιάμεσο πρόγραμμα κρατικής στήριξης, ώστε να ανασταλεί ο πλειστηριασμός της κύριας κατοικίας του. Ωστόσο, ο υπολογισμός του μηνιαίου μισθώματος θα διαφέρει με αυτόν της περίπτωσης της πτώχευσης, καθώς δεν θα λαμβάνεται υπόψη η αξία του ακινήτου που θα αναγράφεται στη δήλωση του ΕΝΦΙΑ, αλλά η τιμή της πρώτης προσφοράς που θα αναγράφεται στη έκθεση κατάσχεσης, δηλαδή η εμπορική αξία του ακινήτου όπως θα υπολογίζεται από την έκθεση εκτίμησης πιστοποιημένου εκτιμητή.
Πέραν, των ανωτέρω περιπτώσεων, η ιδιότητα και μόνο του «ευάλωτου οφειλέτη» όταν αυτή συνδυάζεται με αίτημα ρύθμισης των οφειλών του, μπορεί να αποτελέσει λόγο αναστολής προγραμματισμένου πλειστηριασμού της κύριας κατοικίας του, είτε και να ακυρωθεί η συνέχιση του, για λόγους καταχρηστικότητας από την πλευρά του πιστωτή.
Αντί επιλόγου
Η ιδιότητα του ευάλωτου οφειλέτη μπορεί να αποδειχτεί πολύτιμη, για κάθε φυσικό πρόσωπο που τηρεί συγκεκριμένα περιουσιακά κριτήρια, για να αποκτήσει μία ισχυρή γραμμή άμυνας κατά των αναγκαστικών μέτρων που μπορεί να εφαρμόσουν οι πιστωτές του.
Επιπλέον, η ιδιότητα του ευάλωτου μπορεί να αποδειχθεί ισχυρό «διαπραγματευτικό χαρτί» για τον οφειλέτη, καθώς μπορεί να περιορίσει την επιθετικότητα των Funds και να τα κάνει περισσότερο διαλλακτικά, στην εύρεση μίας βιώσιμης λύσης για τις οφειλές του.
Οι επιτυχίες μας
Επισκεφθείτε την Αρθρογραφία, για περισσότερα θέματα σχετικά με την ρύθμιση οφειλών
